زندگی زنبور عسل
زندگی زنبور عسل بسیار جذاب است .
برخلاف تصور عموم افراد در مورد اینکه آنها حشرات وحشی هستند و از آنها میترسند ؛
اینگونه از جانوران برای محیط زیست ، اقتصاد و سلامتی ما بسیار مهم هستند و همچنین زنبورهای عسل
گردهافشانهای اصلی تعدادی از گیاهان هستند .
در نحوه زندگی زنبور عسل ، موارد بسیاری وجود دارد که از مطالعات بیولوژیکی و فیزیولوژیکی
این جانوان ، بهعنوان الگوی ایدهآل در نظر گرفته میشوند .
مطالعات گستردهای بر روی زندگی زنبور عسل انجام شده است و طیف
وسیعی از جنبههای گوناگون زندگی آنها را در برگرفته است .
که شامل موارد زیر هستند :
- زیستشناسی
- رفتار
- ژنتیک
- اکولوژی
نکته مورد توجه در مورد زندگی زنبور عسل این است که در بیشتر حشرات اجتماعی ،
بین زندگی اجتماعی و زندگی انفرادی ، تفاوت وجود دارد
ولی در زنبورهای عسل ، زندگی انفرادی کاملاً کم است و دیده نمیشود .
در این مقاله سعی داریم تا به صورت مختصر به مطالعات
تکاملی در مورد زنبورهای عسل و نحوهی زندگی آنها بپردازیم .
چگونگی زندگی زنبور عسل
مشخص شده است که زندگی زنبورهای عسل ، بهصورت اجتماعی است ،
یعنی بهصورت گروهی از افراد با شخصیتهای ویژه ، نژاد و نقشهای گوناگون
در کنار هم ، برای تکمیل چرخه زندگی در یک لانه مشترک زندگی میکنند .
معمولاً تصور میشود که اجداد این گونه از زنبورها ، حشرات
تنهایی هستند و برخی تحقیقات ژنتیک نیز از این ایده حمایت میکند .
ولی عدهای دیگر تصور میکنند که منشأ این زنبورها ، زنبورهایی هستند که عسل تولید نمیکنند .
تقسیمکار در زندگی زنبور عسل
یک کلونی از زنبورهای عسل معمولاً از یک ملکه ، چند هزار
کارگر و در طول فصل تولیدمثل چند صد زنبورعسل نر تشکیلشده است .
در بین اعضای کلونی ، تقسیمکار و تخصص در انجام عملکردهای بیولوژیکی وجود دارد .
بسته به نیاز کلونی ، کارگران میتوانند بهصورت منعطف وظایف مختلفی را انجام دهند .
وظایف انجامشده در درجه اول به سن بستگی دارد .
همچنین عوامل ژنتیکی مختلفی مانند سویه و نژاد میتواند بر روی تقسیمکار تأثیر بگذارد .
زنبورهای کارگر میتوانند در سنین گوناگون کارهای مختلفی را انجام دهند .
بهطورکلی ، کارگران جوان در داخل لانه کار میکنند و کارگران مسنتر در بیرون یا در ورودی لانه کار میکنند .
جوانترین زنبورها نظافت خانهها را انجام میدهند و از لانه محافظت میکنند .
نوزادان و ملکه ، توسط کارگران کمی مسنتر پرورش مییابند .
ساختمان شان و فرآوری مواد غذایی توسط کارگران میانسال اداره میشوند .
سرانجام ، تنظیم درجه حرارت لانه و تهویه ، دفاع و جستوجوی خوراک توسط مسنترین زنبورها انجام میشود .
چرخه زندگی زنبور عسل
چرخه زندگی زنبور عسل شامل سه مرحله اصلی :
- لارو
- شفیره
- بزرگسالی
در یک کندو با وضعیت طبیعی ، یک زنبورعسل ملکه تخمهای بارورشده و نابارور را میگذارد .
تخمهای بارور شده میتوانند زنبورهای کارگر و زنبور ملکه را به وجود
بیاورند و تخمهای نابارور زنبورهای عسل نر را تولید میکنند .
بعد از نزدیک سه روز ، زنبورها از تخم بیرون میآیند ؛
ولی میزان رشد و تکامل در بین زنبورهای گوناگون متفاوت است .
لارو
زنبورهای کارگر ، زنبورهای مادهای هستند که از تخم بارور شده
بیرون میشوند و بهطور متوسط شش روز در مرحله لارو به سر میبرند .
در طی چند روز اول ، لاروها بهصورت تغذیه انبوه از ترکیباتی مشخصی
مانند شاه انگبین که توسط زنبور عسل نر تولید میشود ، تغذیه میکنند .
قبل از اینکه رژیم غذایی تغییر کند و به رژیم غذایی با محتوای غنیتر و برنامه غذایی کمتری تبدیل شود ،
لاروها در طول سه روز بین ۱۵۰ بار در روز تغذیه میشوند ؛ پسازآن وارد مرحله شفیره میشوند .
شفیره
مرحله شفیرگی زمانی است که بیشتر قسمتهای زنبور بالغ
مانند بال ، پاها ، شکم ، اندامهای داخلی و عضلات تشکیل میشود .
لیپیدهای ذخیره شده ، اسیدهای آمینه و گلیکوژن باعث ادامه رشد شفیره میشوند .
بعد از گذشت نزدیک ۲۰ تا ۲۱ روز ، شفیره بهعنوان زنبور عسل ظاهر میشود .
نحوه زندگی زنبور عسل در مرحله شفیره بسیار جالب است .
این زنبورهای تازه متولدشده به مدت سه تا چهار ساعت از شفیره بیرون نمیشوند ،
زیرا دارای پوستی یا کوتیکولی نرم هستند که برای سخت شدن نیاز به زمان دارد .
زنبورها پس از بیرون آمدن ، باید ظرف چند ساعت تغذیه کنند .
بدون وجود باکتریها و پروتئینهایی که از طریق گردههای مصرفی وارد بدن زنبور میشود
روند گسترش و طول عمر زنبور عسل بسیار تهدیدآمیز خواهد بود
بزرگسالی
زندگی زنبور عسل در بزرگسالی برای هر کدام متفاوت خواهد بود .
زنبورهای جوان یک یا سه هفته اول زندگی خود را صرف انجام کارهای زیر را انجام میدهند .
- تغذیه
- تمیز کردن لارو
- تمیز کردن سلولهای کندو
- نگهبانی
- گشت زنی
- ذخیرهسازی در کندو
در ابتدا زنبورعسل ملکهی شناسایی میشود .
شش روز پس از ظهور ، ملکه کندو را برای جفتگیری
همراه با ۲۰ زنبورعسل نر ترک میکند و سپس به کندو بازمیگردد .
پس از جفتگیری ، ملکه هرگز کندو را ترک نمیکند ، مگر اینکه ازدحام جمعیت بالا باشد .
انواع زنبور عسل
همان طور که متوجه شدید ؛ هر زنبور عسل وظیفه مشخصی دارد و متفاوت با دیگری رشد کرده و بالغ میشود .
نکتهای که نباید درمورد نحوه زندگی زنبور عسل آن را فراموش کرد این است که ، این وظایف
برای هر کدام از آن ها جزییات زیاد و جذابی دارد که در ادامه برای شما خواهیم گفت .
زندگی زنبور عسل نر
زنبور عسل نر بالغ هرگز مواد غذایی جمع نمیکند ، موم ترشح نمیکند و به جوانها خوراک نمیدهد .
آنها فاقد نیش و همچنین زبان بلند هستند .
تنها هدف زنبورهای عسل نر جفتگیری با ملکههای جوان و بالغ است .
این نوع زنبورها معمولاً ۸ هفته طول عمر دارند ،
زنبورهای عسل نر نزدیک 15٪ از جمعیت کلونی را تشکیل میدهند .
ازنظر اندازه بزرگ هستند و تشخیص آنها از زنبور ملکه از طریق شکل مخروطی شکمشان است .
این نوع زنبورها ، تنها نوع زنبور نر در کندو هستند که از تخمهای نابارور
که توسط ملکه در سلولهای بزرگتر تخمگذاری شده است حاصل شدهاند .
لاروهای نر از یک نسخه اصلاح شده در رژیم غذایی زنبورهای کارگر تغذیه میشوند
که دربرگیرنده مقادیر زیادی گرده و عسل است .
ملکه زنبور عسل
یک ملکه زنبورعسل با توجه با ویژگیهایی که دارد ، تحت هیچ شرایطی نمیتواند
چرخه زندگی کلونی زنبورعسل را مانند سایر حشرات اجتماعی آغاز کند .
بهخوبی شناختهشده است که کلونیهای زنبورعسل با ازدحام تولیدمثل میکنند ، این بدان معناست
که برخی از کارگران با استفاده از ملکههای باکره یا جفت خورده از کلنی به مکان جدید منتقل میشوند .
سپس این کارگران با یکدیگر برای ساختن لانه جدید همکاری میکنند
درحالیکه نقش ملکه تنها برای تخمگذاری است .
زندگی زنبور عسل کارگر
زندگی زنبور عسل کارگر ، معمولاً ۱۵ تا ۳۸ روز در تابستان است .
در زمستان ، با تغییر در آناتومی بدن و گسترش و رشد اندامها و افزایش چربی بدن ،
این زنبورها توانا به زندگی بین ۱۴۰ تا 200 روز هستند .
عدم وجود عوامل بنیادی در عملکرد کندو مانند شرایط فشار مانند کمبود شهد یا آغاز پاییز ، موجب میشود
زنبورهای کارگر ، زنبورهای نر را از کندو بیرون کنند .
پرورش ملکه فرایندی است که توسط زنبورهای کارگر برای تولید یک ملکه جدید به وجود آمده است .
هنگامیکه یک کندو در ازدحام جمعیت است ، ملکه شکل میگیرد و یا وقتی یک ملکه
از بین میرود یا میمیرد ، زنبورهای کارگر ساخت سلولهای ملکه جدید را برای
میزبانی یک ملکه آغاز میکنند و یا رژیم غذایی یک لارو کارگر را تنظیم میکنند تا ملکه جدیدی تولید شود .
تفاوت زندگی زنبور عسل کارگر و ملکه
زنبورهای ملکه و زنبورهای کارگر هر دو از تخمهای بارور حاصل شدهاند .
تنها تفاوت این دو زنبور در رژیم غذایی آنهاست .
سلولهای ویژه ، معروف به ملکه زنبورها ، توسط زنبورهای کارگر ساخته میشوند .
یک ملکه داخل آنها تخمها را ایجاد میکند .
لاروهای موجود در این سلولها در طول زمان رشد خود از رژیم غذایی رویال تغذیه میشوند .
زیستگاه زنبور عسل
زندگی زنبور عسل در زیستگاههایی با شانس تغذیه فراوان و در نزدیکی گیاهان گلدار است .
آنها میتوانند در زیستگاههای طبیعی ، مناطق کشاورزی و پارکهای شهری یا باغها و مزارع زندگی کنند .
زیستگاههای موردعلاقه آها دربرگیرنده موارد زیر است :
- باغها
- چمنزارها
- جنگلها
درواقع در هر نقطهای است که گلهای زیادی در آن رشد میکند .
زنبورهای عسل همچنین توانا به زنده ماندن در آبوهوای سرد هستند ؛
زیرا با لرزش خود ، دما را افزایش میدهند .
منبع http://labs.biology.ucsd.edu/nieh/papers/ThaiHoneybeesPageProofs.pdf
http://blogs.evergreen.edu/terroir-zack/life-cycle-of-the-honey-bee/
https://animals.net/honey-bee/
عسل مدا طعم شیرین طبیعت